top of page
Szukaj
  • Zdjęcie autorajozwiakjaga

LEON ŁUSKINO ps. EL EŁ żołnierz, patriota, autor tekstów, kompozytor, Żeromszczak

.

15 sierpnia obchodzimy Święto Wojska Polskiego ustanowione na pamiątkę zwycięskiej Bitwy Warszawskiej stoczonej w 1920 roku w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Z tymi czasami kojarzy się pieśń napisana najprawdopodobniej ok.1918 roku nosząca tytuły: „Maszerują chłopcy, maszerują”, „Piechota”, „Szara Piechota”. Utwór ukazał się w 1929 roku w "Wojskowym śpiewniku żołnierza polskiego" i natychmiast stał się prawdziwym przebojem:


Nie noszą lampasów, lecz szary ich strój,

Nie noszą ni srebra, ni złota,

Lecz w pierwszym szeregu podąża na bój,

Piechota, ta szara piechota.


Autorstwo utworu przypisuje się różnym osobom. W części opracowań podaje się, że słowa i melodię napisał płk Leon Łuskino, inne źródła uznają go za twórcę muzyki, a porucznika Bolesława Lubicz-Zahorskiego za autora tekstu. Tak czy siak, nazwisko pułkownika jest przywoływane przy okazji piosenki „Piechota”.


Leon Łuskino urodził się w 1872 roku w Chęcinach. Jego ojciec był pułkownikiem Armii Imperium Rosyjskiego, jednak w domu rodzinnym kultywowano polskie tradycje patriotyczne.


W czasie pięcioletniej nauki w Męskim Gimnazjum Rządowym w Kielcach (czyli naszej szkole) Leon angażował się w działalność niepodległościową, działał też aktywnie w zakonspirowanym kółku samokształceniowym walczącym z rusyfikacją i szerzącym w społeczeństwie oświatę oraz idee wolnościowe.


W 1889 roku Łuskino wstąpił do służby w armii carskiej. W 1892 r. ukończył szkołę oficerską w Odessie otrzymując stopień podporucznika, po czym w randze sztabs-kapitana brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej, podczas której został ranny. Okres rekonwalescencji spędził w Zakopanem, gdzie nawiązał kontakt z tamtejszym środowiskiem artystycznym, m.in. z Kazimierzem Przerwą-Tetmajerem i Janem Kasprowiczem. Podczas I wojny światowej dowodził zapasowym pułkiem piechoty jako pułkownik.


Zjazd więźniów "czerezwyczajki" z 1919 roku (Nadzwyczajnej Komisji ds. Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem) w Warszawie. Pułkownik Leon Łuskino (II rząd stoi w mundurze).

Z armii carskiej wystąpił w grudniu 1917 roku. Od kwietnia 1918 pełnił funkcję referenta do spraw wojskowych przedstawicielstwa polskiego w Piotrogrodzie. Wykorzystując swoje możliwości starał się uwolnić polskich wojskowych z bolszewickich więzień i pomagał im w dotarciu do Murmańska, gdzie tworzyły się polskie formacje wojskowe. Za tą działalność był przetrzymywany jako zakładnik w więzieniu CzeKa ( siejącej terror instytucji policyjnej); w Piotrogrodzie i w więzieniu butyrskim w Moskwie.

.

W 1920 roku Łuskino wrócił wraz z żoną do kraju i natychmiast wstąpił do Wojska Polskiego. Podczas pięcioletniej służby dał się poznać jako oficer pod każdym względem wzorowy. Z archiwów wojskowych dowiadujemy się, że ceniono w nim takie przymioty charakteru i umysłu jak: życzliwość, wrodzony takt, inteligencja i pogoda ducha, które na trwałe zjednały mu uznanie przełożonych, przywiązanie podwładnych i serca ogółu oficerów.



Po przeniesieniu w stan spoczynku w 1927 roku Leon Łuskino zamieszkał w Warszawie, gdzie rozpoczął pracę w służbie cywilnej najpierw jako redaktor pisma zatytułowanego „Gospodarz Polski”, a potem na stanowisku kierownika Centralnego Biura Filmowego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych.


Zajmując się sprawami związanymi z cenzurą filmową dostrzegł potrzebę wspierania polskiej kinematografii z trudem opierającej się zalewowi filmów zagranicznych, zwłaszcza dźwiękowych. O zagrożeniach dla rodzimej branży filmowej pisał w grudniu 1929 toku Kurier Filmowy apelując do reżyserów i producentów: Drodzy panowie, tu niema na co czekać. Możeby tak panowie zdecydowali się odbyć maleńką konferencję. Oczywiście nie na posiedzeniu Związku Przemysłowców, gdzie obradują przy jednym stole ci, którzy są zainteresowani w rozwoju produkcji polskiej, i ci, którym zależy na jej upadku. (…) Gdyby tak jeszcze na tę konferencję zaproszono pana pułkownika Łuskino, który przecież niejednokrotnie dawał dowody, jak bardzo leży mu na sercu rozwój przemysłu filmowego.


W hotelu "Polonia". Widoczni m.in.: z lewej), aktorka Jadwiga Smosarska (siedzi przy stole 2. z lewej), aktorka Zofia Batycka (siedzi przy stole 4. z lewej), szef Centralnego Biura Filmowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych pułkownik Leon Łuskino (siedzi przy stole w mundurze). Data wydarzenia: 1930-04 Miejsce: Warszawa

Działalność Leona Łuskano na polu kultury była znacznie szersza. Wszechstronnie uzdolniony malował akwarele, grał na instrumentach, pisał wiersze i teksty piosenek (m.in. dla Hanki Ordonówny i Zofii Terné). Sam także śpiewał w warszawskim teatrzyku Qui Pro Quo i to z powodzeniem! Tadeusz Boy-Żeleński tak zrecenzował jeden z jego występów: Zawsze podziwiam łatwość z jaką tych kilka osób, na których wspiera się Qui pro Quo, znajduje w sobie werwę i pomysły, by w tak krótkich stosunkowo odstępach stwarzać od A do Z wciąż nowe programy, które nawet wtedy kiedy są machane od ręki, dają tyle szczerej wesołości. Tym razem przybył i w sukurs w osobie p. El-Eł, który to pseudonim kryje osobistość znaną w szerokich kołach towarzyskich naszego miasta", a zarazem utalentowanego płodnego piosenkarza. Jego piosenki żołnierskie, przyrządzone z wielkim smakiem na sposób niebieskoptaszęcy, budziły szczerą radość;


W momencie rozpętania II wojny światowej 67-letni Łuskino mieszkał w stolicy, ale przed wybuchem Powstania Warszawskiego przeprowadził się z żoną do zaprzyjaźnionej rodziny w Koluszkach, które wcześniej odwiedzał i był tam powszechnie znany i lubiany jako „pan Leonek”.

W 1946 roku małżonkowie powrócili do stolicy i zamieszkali w bloku oficerskim na warszawskim Czerniakowie.

Dwa lata później Leon Łuskano został potrącony przez lokomotywę, gdyż miał poważne problemy ze słuchem i nie zauważył nadjeżdżającej kolejki. Zmarł tego samego dnia w szpitalu. Został pochowany na cmentarzu przy ulicy Powsińskiej w Warszawie, ale jego grób nie zachował się.

W 1992 roku w pobliskim kościele o.o. Bernardynów odbyła się uroczystość wmurowania tablicy pamiątkowej, podczas której obecny był biskup polowy Wojska Polskiego acbp. Leszek Sławoj Głódź, a Centralny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego wykonał „Piechotę” - najbardziej znaną pieśń pułkownika Leona Łuskano.



ŹRÓDŁA:






18 wyświetleń0 komentarzy

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie
Post: Blog2_Post
bottom of page